-
1 hardware-software input device
Вычислительная техника: аппаратно-программное устройство вводаУниверсальный англо-русский словарь > hardware-software input device
-
2 hardware/software input device
English-Russian dictionary of computer science and programming > hardware/software input device
-
3 hardware/software input device
English-Russian dictionary of computer science > hardware/software input device
-
4 device
1) устройство; прибор; приспособление; механизм; аппарат3) схема; метод; способ•- active device
- adding device
- add-on device
- addressed device
- aiming device
- alarm device
- analog device
- arithmetic device
- attached device
- attention device
- autopolarity device
- backup device
- beam-leaded device
- beam-lead device
- binary storage device
- bipolar device
- bistable device
- block-oriented device
- borrow generating device
- bridging device
- buffered device
- built-in display device
- calling device
- card feed device
- card-take device
- carry storage device
- cellular-logic device
- character recognition device
- charge-coupled device
- charge-transfer device
- checking device
- choice device
- clamp device
- code device
- coding device
- coincident-current device
- communication device
- comparison device
- complementary devices
- computing device
- control device
- conversion device
- counting device
- cross-magnetized device
- CRT programming device
- currently configured device
- current-operated device
- current-output device
- cursor-director device
- cutoff device
- data display device
- data input device
- data-hold device
- decision-making device
- delay device
- detachable device
- differential device
- digital delay device
- digital device
- discrete device
- display device
- division device
- dynamic analog device
- dynamic MOS device
- encoding device
- error sensing device
- exchange device
- exponential device
- external device
- figure reading device
- file protected device
- film optical sensing device
- fixed program device
- fluidic device
- full functional device
- full-wafer device
- graphic input device
- hard-copy output device
- hardware/software input device
- higher-priority device
- I/O device
- IDE device
- indicating device
- input device
- input/output device
- integrating device
- interactive pointing device
- interconnecting device
- known good device
- laser device
- lasing device
- list device
- locator device
- log-normal device
- lower-priority device
- LSI device
- magnetic-bubble device
- mapping device
- marginal device
- mark scanning device
- media device
- metal-oxide-semiconductor device
- mixed-signal device
- MOS device
- mouse pointing device
- multiaperture device
- multilevel storage device
- multiport device
- multivariable device
- nonburst device
- null device
- operator's station devices
- optical input device
- output device
- paging device
- paper-moving device
- parameter device
- parametric device
- peripheral device
- plotting device
- pointing device
- printer-sharing device
- printing device
- programmable logic device
- protective device
- pseudointerrupt device
- raster-scan device
- readout device
- ready/not ready device
- recirculating amplifier storage device
- recording device
- removable device
- repeat printing device
- reproducing device
- rewriting device
- rolling device
- safety device
- second source device
- self-timing device
- sensing device
- setting device
- short-time memory device
- silicon-gate device
- single-order device
- single-pulse device
- slot device
- snap-on pointing device
- solid-state device
- sorting device
- spurious device
- squaring device
- stand-alone device
- static analog device
- still image device
- storage device
- storing device
- string device
- stylus input device
- surface mount device
- swap device
- switching device
- system input device
- system output device
- tablet coordinates input device
- tablet coordinates device
- tape-moving device
- temporary storage device
- terminal device
- three-state device
- time sharing device
- touch-input device
- tristate device
- tunnel effect device
- tunneling device
- two-state device
- two-terminal device
- user-record device
- utility device
- virtual device
- visible-warning device
- voltage-operated device
- voltage-output device
- worst-case deviceEnglish-Russian dictionary of computer science and programming > device
-
5 аппаратно-программное устройство ввода
hardware/software input deviceБольшой англо-русский и русско-английский словарь > аппаратно-программное устройство ввода
-
6 аппаратно-программное устройство ввода
Information technology: hardware-software input deviceУниверсальный русско-английский словарь > аппаратно-программное устройство ввода
-
7 control
управление, регулирование, регулировать, управлять, управляющее воздействие, сигнал управления, контроль, контролировать, устройство управления, управляющее устройство, регулятор, средства управления
– control accuracy
– control action
– control algorithm
– control arm
– control block
– control box
– control bus
– control button
– control cabinet
– control capabilities
– control change
– control chart
– control circuit
– control code
– control coefficient
– control command
– control computation
– control computer
– control console
– control construct
– control criterion
– control cubicle
– control current
– control data
– control decomposition
– control desk
– control device
– control domain
– control dynamics
– control electronics
– control element
– control equipment
– control error
– control facilities
– control flexibility
– control flow
– control force
– control function
– control gear
– control hand
– control hardware
– control hierarchy
– control holes
– control input
– control input device
– control instruction
– control interval
– control key
– control keyboard
– control knob
– control lag
– control law
– control layer
– control level
– control lever
– control limit
– control line
– control list
– control logic
– control loop
– control material
– control means
– control mechanism
– control memory
– control message
– control mode
– control model
– control module
– control operation
– control organ
– control packet
– control panel
– control panel request
– control parameter
– control performance
– control period
– control point setting
– control portion
– control post
– control problem
– control procedure
– control process
– control processor
– control program
– control program file
– control program generation
– control pulse
– control quality
– control range
– control regime
– control register
– control relay
– control response
– control room
– control routine
– control science
– control section
– control sequence
– control signal
– control software
– control specification
– control stability
– control statement
– control station
– control step
– control strategy
– control structure
– control subsystem
– control switch
– control system
– control systems engineering
– control tape
– control terminal
– control test
– control theory
– control time
– control timer
– control transformer
– control unit
– control valve
– control variable
– control vector
– control word
– control-flow chart
-
8 Fjalor i shkurtër terminoiogjik i informatikës
AAbort - ndërprerje e operacionit, procesit ose procedures gjatë kryerjes së tij.Accept - pranon.Access time - koha e arritjes së të dhënave.Accessories - veglat ndihmëse në Windows.Adapter - kartelë për zgjerim e cila instalohet në kompjuter.Adress register - numër hemksadecimal i cili e tregon adresën e lokacionit të caktuar të memorjes.Algorithm - zgjidhja e një problemi hap pas hapi.allocate - ndarje të resurseve të kompjuterit, si për shembull në disk, shtypës ose memorje të çdo skedari, shfrytëzuesi ose procesi.alpha numeric characters - shenja alfanu-merike. Të gjitha shenjat që i shfrytëzon kompjuteri, përfshirë këtu edhe shkronjat, shifrat, shenjat për interpunksion dhe shenjat speciale, siç janë: \$, \@ i \#ANSI (American National Standar Institute) - Instituti Nacional Amerikan për Standarde.ASCII ( American Standard Code for Information Interchange) - Kodi amerikan për këmbim të informacioneve. Renditje standarde e shtatë shifrave binare (shifra e shtatë mund të jepet për kontroll të çiftësisë) e cila aplikohet për paraqitjen e shenjave në kompjuter.Animation - animacion - Iluzion i lëvizjes me paraqitje të shpejtë të fotografive të njëpasnjëshme, e cila arrihet me përdorim të harduerit dhe softuerit përkatës. Programet më të njohura për animacion janë: 3 D Studio, Autodesk Chaos, Imagine etj.Application - program i cili është i dedikuar për shfrytëzuesit e rëndomtë, i cili është i projektuar për kryerje të ndonjë pune të caktuar. Për shembull aplikacioni për kontabilitet financiar.Application development tools - vegla për krijim të programeve aplikative.ALU ( Arithmetic-Logic Unit) - njësi aritmetiko-logjike. Është pjesë e njësisë qendrore (çip i mikroprocesorit) e cila kryen operacione kryesore aritmetike dhe logjike me të dhënat.Artificial Intelligence - intelegjencë artificiale. Emër i sistemeve të kompjuterit që duhet të shfaqin inteligjencë njerëzore, si kuptim për fjalën e thënë, si reagim ndaj ambientit të tyre fizik dhe adaptimit ndaj kushteve të tilla.Ascending order - rendi i radhitjes së elementeve sipas rendit të rritjes, prej vlerave më të vogla kah më të mëdhatë (a, b, c...)Assembler - përkthyes programor. Program i projektuar që t'i transformojë instruksionet simbolike në formë më të qëlluar për t'i kryer në kompjuter.Assign - dhënie vlerë diçkaje që është shfrytëzuar në programim.Asterisk - shenja * (yll). Përdoret si shenjë xhoker që mundëson specifikim të disa skedarëve përnjëherë.Auto CAD - program aplikativ për projektim kompjuterik dhe disenjim.BBackbone - niveli më i lartë në një rrjet kierarkik kompjuterik.Backslash - shenja \\ ( ASCII kodi 92). Përdoret në specifikimin e rrugës së diskut ku gjendet skedari i kërkuar.Backspace - zhvendosje e kursorit për një vend prapa.Backup - kopje rezerve. Bëhet kopje e përmbajtjes së diskut të kompjuterit dhe atë në mënyrë periodike, ndërsa vendoset në shirit magnetik ose në CD.Bad sector - sektori jo në rregull. Pjesë e disketës ose diskut ku nuk nuk mund dhe ku nuk është e sigurt të shkruhen informacioneBad trac table - tabelë e shtigjeve që nuk janë në rregull. Listë e pjesëve të çrregulluara fabrikisht dhe të pasigurta për shkruarje, e cila është e ngjitur në pjesën e prapme të diksut.Bandwidth - njësi matëse për sasinë e të dhënave të cilat mund të transmetohen përmes ndonjë rrjeti të komunikimit në një sekondë.Bar chart - diagram në formë të shiritave.Bar code - paraqitje e shenjave alfanu-merike me ndihmën e vijave vertikale me gjatësi të ndryshme. Përdoret si mënyrë për shifrim universal të prodhimeve.Bar code reader - lexues bar cod. Pajisje optike për lexim të shenjave bar cod.BIOS (Basic Input Output System) - grup i programeve më të vogla detyra e të cilave është të shfaqë test rutinor kur kyçet kompjuteri, si dhe ta startojë sistemin operativ të kompjuterit.BASIC - gjuhë programore e cila është e lehtë për mësim.Batch - pako. Bashkësi e elementeve ose dokumeneteve të cilat përpunohen si tërësi.Batch processing - përpunim paketor. Teknikë që përdor vetëm një inkuadrim të programit në memorjen kryesore për shkak të përpunimit të më tepër detyrave të veçanta njëra pas tjetrës.Baud - bod. Kapacitet maksimal për transmetim të informacioneve në një kanal të komunikimit, i cili është njësi matëse e numrit të ndryshimeve të niveleve në sekondë.Benchmark - krahasim. Program standard i cili shërben për përcaktimin e performansave të kompjuterëve të ndryshëm.Beta version - version prove i softuerit para daljes së tij zyrtare në treg.BIT ( Binary digiT) - shifra binare janë 0 dhe 1. Kompjuterët digjital procesojnë informacione në formë digjitale, ndërsa zbatojnë vetëm shifra të sistemit binar. Ato zakonisht paraqiten me tension prej 5 V për numrin 1, gjegjësisht 0 V për numrin O.Binary file - skedar binar i cili përbëhet prej disa bitave, por i cili nuk është skedar tekstual. Zakonisht ato janë programe me fotografi.Binary system - sistem binar. Sistem numërimi për shkruarje të numrave në kompjuter. Aty ka vetëm dy shifra 0 dhe 1.Bps (Bits per second) - bit në sekondë. Masë për shpejtësinë e transmetimit të rrjetave kompjuterikeBlank - i zbrazët, i pashkruar. Shenjë që i përdoret për paraqitjen e vendit të zbrazët ndërmjet shenjave të shtypura.Bold - shkronja me kontura më të trasha dhe më të errëtaBookmark - reference e cila na drejton kah ndonjë dokument i caktuar hipertekstual i Internetit.Boot - startimi i kompjuterit, gjatë së cilës fillon puna e sistemit operativ.Boot block - pjesë e diskut ku gjendet softueri i cili i mundëson kompjuterit ta fillojë punën.Boot disk - disk ose disketë prej së cilës startohet sistemi operativ.Break - ndërpren. Sinjal special i cili e ndërpet punën e ndonjë programi. Shpesh fitohet me shtypje të tasteve Ctrl dhe C përnjëherë.Browser - fletëkërkues. Program i cili është i dedikuar për shikimin e dokumenteve hipertekstuale të Internetit. Me ndihmën e tij shrytëzohet servisi më i dobishëm i Internetit WWW (W orld W ide W eb). Fletëkërkuesit më të njohur janë Microsoft Internet Explorer dhe Netscape Navigator.Buffer - bafer. Vend në kujtesën kryesore të kompjuterit për ruajtje të përkohshme të të dhënave.Bug - gabim, defekt. Gabim i paqëllimtë në program, për shkak të të cilit programi nuk punon si duhet. Në përkthimin më tekstual nënkupton bubë dhe mendohet se rrjedh prej ngjarjes kur mola është kapur për ndonjë relej të kompjuterëve të parë dhe e ka pamundësuar punën e tij.Bullet - shenjë për renditje e cila përdoret në programet për përpunim të tekstit.BBS (Bulletin Board System) - tabelë elektronike për shpallje. Shërbim telekomunikues përmes të të cilit konsumatorët komunikojnë, këmbejnë informata etj.Bus - mbledhëse. E lidh pllakën amë të kompjuterit me procesorin, kujtesën, diskun dhe elementet tjera kompjuterike.Byte - bajt. Tetë bita. Shpesh është numër binar tetëshifror i cili paraqet një shkronjë.CCache - kesh. Pjesë e kujtesën e rezervuar për ruajtje të të dhënave që përdoren shpesh, te të cilat procesori ka qasje shumë më të shpejtë sesa në hard disk. Kujtesën kesh mund të gjendet në memorjen RAM ose në hard disk.Cancel button - tast për shfuqizimin e funksionit të zgjedhur. Te numri më i madh i programeve tasti për shfuqizim aktivizohet me shtypjen e tastit Esc.Case sensitive - dallimi i shkronjave të mëdha dhe të vogla. Me shpesh gjatë krahasimit të dy fjalëve apo teksteve.CRT (cathode ray tube) - gypi katodik i ekranit.CPU (C entral P rocessing U nit) - njësi qendrore e procesuimit. Zemër e kompjuterit personal. Udhëheq dhe drejton me të gjitha operacionet për përpunim të të dhënave.Centronics port - portë e kompjuterit në të cilën shpesh lidhet shtypësi.Chanel - kanal. Rrugë në të cilën transmetohet informacioni digjital në kompjuter.Character - shenjë; karakter. Cilado shkronjë, shenjë e interpunksionit, ose ndonjë nga njëqind shenjat tjera që mund të vërehen në ekran, gjegjësisht të cilat mund të shtypen.CPI (character per inch) - numër i shenjave në një inç. Njësi matëse për matjen e dendësisë së shkrimit. Shprehet me numër të shenjave në një inç.Check box - kuti katrore për dialog e cila mund të jetë e kyçur ose e çkyçur, gjegjësisht të jetë e zgjedhur ose jo, ndonjë opcion në kornizën për dialog.Checksum - shumë për kontroll. Shuma e numrave që përdoren për kontrollim të mbledhjes.Click - klik. Shtypje dhe lëshim i tastit të minakut, pa mos e lëvizur.Client - klient. Sistem i cili mund të punojë i pavarur, edhe pse në një masë edhe ky është i varur prej ndonjë sisitemi tjetër. Për kompjuterin që është i lidhur në rrjet kompjuterik shpesh thuhet se është klient.Client-server network - rrjet i tipit klient-server.Clip art - bashkësi e vizatimeve grafike dhe fotografive të shkruara në skedar të veçantë i cili është i arritshëm për përdorim të ndonjë aplikacioni, për shembull, për përpunim të tekstit ose të grafikës.Clipboard - kohësisht, skladim i fshehur për tekst ose fotografi të cilat priten ose kopjohen.Clock speed - shpejtësi e ores. Shpejtësia e punës së procesorit në kompjuter matet me megahercë (MHz) ose me gigahercë (GHz).Sa më e shpejtë është shpejtësia e procesorit, aq më tepër urdhëra mund të kryejë kompjuteri.Clone - klon. Kompjuter i cili paraqet kopje të suksesshme të kompjuterit tjetër të (standardizuar). Më shpesh kjo u dedikohet atyre kompjuterëve të cilët janë kompatibil me kompjuterët e kompanisë IBM.Cod - kod. Diçka që është shkruar me gjuhën kompjuterike, në letër ose në kompjuter.Code page - faqe e koduar. Tabelë e cila tregon se cili karakter i përgjigjet shenjës në ekran dhe me shtypjen e tasterit a përfitohet e njëjta shenjë.CGA (Color Graphics Adapter) -videokartelë e cila është më e vjetëruar.COM port - portë seriale. Më shpesh në kompjuterët ekzistojnë dy porta seriale të shënuara si C0M1 dhe COM2.Command interperter - program i cili i integron dhe i përpunon urdhërat e dhënë në kompjuter. Në sistemin operativ DOS është programi C0MAND.COM, ndërsa në WINDOWS është WIN.INICOBOL (Common Business Orientated Language) - gjuhë progamore nga gjeneratat më të vjetra të cilat përdoren për aplikacione financiare.Communication protocol - përmbledhje e programeve e cila mundëson transmetim dhe këmbim të të dhënave ndërmjet dy ose më tepër kompjuterëve.CD (Compact Disc) - kompakt disk. Medium për memorim të të dhënave digjitale dhe audio. Në kompakt disk mund të vendoset muzikë prej 72 minutave ose të dhëna prej 650 MB.CD ROM (Comapct Disc Read Only Memory) - njësi harduerike për leximin e kompakt disqeve. Me këtë njësi mund vetëm të lexojmë e jo edhe të shlyejmë ose të regjistrojmë të dhëna të reja.COMPAQ (COMPAtibility Quality) - shenjë e prodhimeve cilësore të kompjuterëve desktop dhe laptop.Compiler - kompajler; përkthyes. Program i cili i përkthen disa gjuhë të larta programesh në ndonjë gjuhë makinerike.CompuServe - njëra ndër rrjetat më të mëdha të Internetit në botë. Klientëve të tyre ju ofron këmbim të skedarëve, të të dhënave, të postës elektronike etj.CAD (Computer Aided Design) - shfrytëzim i kompjuterit për krijime të vizatimeve ose për projektime të ndonjë objekti ose sistemi. Programet më të njohura nga kjo sferë janë Auto Cad, Auto Sketch, Design CAD, Lab View etj.CAM (Computer Aided Manifacture) - prodhim me ndihmën e kompjuterit.CASE (Computer Aided Software Engineering) - vegël softuerike për programerët. Shfrytëzohen për planifikim, analizim si dhe projektim të dokumentacionit në softuerin kompjuterik.Computer analyst - analitik kompjuteristik. Person i cili i definon problemet dhe saktësisht i pëcakton hapat për zgjidhjen e tyre me anë të kompjuterit.Configuration - konfiguracion. Mënyrë e lidhshmërisë së kompjuterit me njësitë tjera periferike në një sistem të përbashkët.Controller - vegël teknike e cila i mundëson veglës tjetër të komunikojë me kompjuterin.Conversion - konverzion. Proces i transformimit të të dhënave (tekst, grafik) nga një format në tjetër.Cooki file - skedar në të cilin ruhen skedarët e shfrytëzuar (cookies). Zakonisht gjendet në emërtuesin bashk me fletëkërkuesin (shembull në emërtuesin Internet Explorer).Corel DRAW- Pako programore e dedikuar për vizatim dhe punim me fotografi.Corrupted file - skedar i dëmtuar. Dëmtimi mund të jetë për shkak të ektorëve të diskut që nuk janë në rregull, prishjes fizike ose gabimeve të shkaktuara nga programi.Crash - gjendje kur kompjuteri bie prej funksionimit të tij dhe më tutje nuk mund të përdoret. Pas kësaj kompjuteri zakonisht përseri startohet.Current drive - disk me të cilin shfrytëzuesi punon momentalisht.Cursor - kursori. Tregues i pozicionimit. Vijë vertikale e lëvizshme që dridhet dhe vezullon e që paraqitet në ekran si indikator vizuel e cila mund të dislokohet edhe vertikalisht edhe horizontalisht me anë të urdhërave prej tastierës.Cyberphobia - kiberfobia. Frikë nga kompjuteri.CRC (Cyclic Redundancy Check) - metodë e testimit për të dhënat dalëse nga disku për shkak të sigurisë prej gabimeve.DData - të dhënat. Nocion i përgjithshëm për numrat, simbolet dhe madhësitë analoge të cilat shfrytëzohen si madhësi dalëse për përpunimin e kompjuterit.Database - baza e të dhënave. Bashkësi e të dhënave të lidhura ndërmjet vete dhe të organizuara paraprakisht. Programet më të njohura për udhëheqjen e bazave të të dhënave janë: Oracle, MS SQL Server, Informix, Sybase etj.Data security - mbrojtje e të dhënave nga ndërhyrjet e qëllimta ose të rastësishme nga njerëz jo të autorizuar.Data type - tip i të dhënave. Mund të jenë: tekstuale, numerike, logjike, dhe të dhëna të datave.Dead lock - ndërprerje; bllokim. Situatë kur ndonjë program nuk mund të realizohet në kompjuter, për shkak se e pret rastin që faktikisht kurrë nuk do të ndodh.Debug - testim i programit të kompjuterit me korrigjim të gabimeve të paraqitura në te.Default value - ndonjë vlerë që nënkuptohet. Vlerë që programi automatikisht e zgjedh po qe se shfrytëzuesi nuk jep ndonjë vlerë tjetër. Për shembull ngjyrat që i jep WIND0WS-i janë default vetëm po qe se shfrytëzuesi nuk i përdor.Defragmentation - defragmentim. Proces i bashkangjitjes i të dhënave të një programi në disk, që të mund të shpejtohet puna e tij. Është e preferueshme që defragmenting të bëhet një herë në javë, për të shpejtuar punën e diskut.Density - dendësi. Njësi matëse për numrin e të dhënave të cilat mund të shkruhen në ndonjë medium (disketë, shirit magnetik etj).Decsending sort - renditje me radhitje të kundërt.Desktop - sipërfaqja aktive e ekranit gjatë punës me Windows, e cila përmban dritare dhe ikona.Desktop computer - kompjuter i cili pozicionohet horizontalisht në tavolinën punës.DTP (Desktop Publishing) - Pako e softuerit me të cilën kompjuteri mund të përdoret për disenj të dokumenteve, duke përfshirë fotografi, tekst dhe kontroll të pamjes së dokumenteve dhe shtypjen e tyre.Destination file - skedar që pranon.Device - vegël, mjet, përbërje, njësi. Nocion i përgjithshëm i cili shfrytëzohet për të identifikuar ndonjë komponentë të kompjuterit (disk, tastaturë, minak, etj).Device driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit të komunikojë me njësitë periferike.DAT (Digital Audio Tape) - shirit magnetik në të cilin memorizohen të dhënat me sasi shumë të mëdha.DVD (Digital Video Disk) - teknologji e harduerit e cila mundëson shiqimin e filmave, spoteve muzikore etj.DMA (Direct Memory Access) - proces i transmetimit të një sasie të madhe të të dhënave ndërmjet diskut dhe kujtesës punuese të kompjuterit.DirectX - varg i programeve standarde për aplikacione të Microsfti-t, i dedikuar për lojra dhe aplikacione multimediale.Disk controller - kartelë e cila e lidh kompjuterin me diskun; zakonisht gjendet në pjesën e poshtme të diskut.Disk drive - njësi fizike e cila e pranon dhe e kthen diskun magnetik dhe mundëson lexim dhe shkrim të të dhënave.DOS (Disk Operating System) - njëri ndër sistemet më të njohura operative i cili është shumë përfshirës dhe shfrytëzohet nga kompjuterët personal. I prodhuar nga kompania Microsft në vitin 1982.Domain - grup i kompjuterëve emrat e të cilëve e ndajnë të njëjtën prapashtesë. Shembull: com (firmë komerciale), org (organizatë pa përfitim), gov (qeveri), edu (institucion arsimor), net (provajder i Internetit). Njësoj ekzistojnë edhe prapashtesa të cilat i identifikojnë shtetet p.sh. mk prapashtesë për Maqedoninë.Dpi (dots per inch) - pika në inç. Njësi për matjen e rezolutës së shtypjes në shtypës. Rezoluta te shtypësit amë sillet rreth 300 dpi, ndërsa te shtypësit lezër arrin deri në 1200 dpi.Double click - klikim; shtypje e dyfishtë. Klikim i shpejtë dhe lëshim i tastit të minakut dy here pa lëvizjen e minakut ndërmjet dy klikimeve.Double precision - precizitet i dyfishtë. Teknikë me të cilën paraqiten numrat me gjatësi të dyfishuar.Download - kopjim i ndonjë programi ose skedari prej ndonjë kompjuteri kryesor në kompjuterin personal.Draft quality - kualitet i shtypit, i cili është i lexueshëm, por nuk duket aq mirë për përdorim që ai dokument të botohet në ndonjë revistë ose libër. Zakonisht shfrytëzohet për nxjerrjen e kopjeve që të shkojë në korrekturë.Drag-and-drop - tërheqje dhe lëshim i tastit të minakut.Drop-down meni - Lista e urdhërave të menysë së aktivizuar, të radhitura njëra pas tjetrës.DLL (Dynamic Link Library) - grup e funksioneve të cilat shfrytëzohen gjatë programimit në Windows.EEPROM (E lectrically P rogrammable R ead O nly M emory) - çip memorizues përmbajtja e të cilit nuk mund të ndryshohet.E-mail (electronic mail) - postë elektronike. Njëri nga shërbimet më të njohura të Internetit me të cilin porositë dërgohen prej një kompjuteri në kompjuter tjetër.Embedded object - objekt i ndërvënë.EMM386.EXE - program i cili mundëson vendosjen e drajverave dhe programeve në hapësirën e lartë të memories.Emulator - emulator. Program cili i mundëson kompjuterit të zbatojë programe të shkruara për kompjuter tjetër.Encryption - shifrim. Kodim i porosisë me çka nuk mundësohet hyrje e palejuar deri te ajo.EOF (end of file) - fund i skedarit. Shenjë për fundin e skedarit, e cila shfrytëzohet si indikator se këtu kryhen të dhënat.Ethernet - rrjet lokal kompjuterik i konstruktuar prej llojit të kabllove me mundësi të bartjes deri më 10 Mbit/sec.Event - rast; paraqitje. Moment kur paraqitet ndryshimi specifik i ndonjë gjendjeje.Exchange - këmbim i informatave ndërmjet dy lokacioneve.Exchengeable disk - disk transmetues. Tip i diskut i cili montohet në shtëpizë të posaçme dhe është i transmetueshëm.Executable file - program zbatues. Skedar i cili mund të aplikohet në kompjuter.Expression - shprehje matematikore ose logjike e shkruar në gjuhën programoreEBCDIC (Extended Binary Decimal Interchange Code) - kod i cili i përdorë tetë shifra binare të krijuara nga IBM, ndërsa i paraqet shenjat (shkronjat, numrat etj.) nga kompjuteri i cili i proceson.External modem - modem i jashtëm. Modem në kuti të veçantë, kabllo dhe mbushës i cili më së shpeshti aktivizohet në portën seriale të kompjuterit.Extranet - intranet i cili u është lënë në disponim klientëve dhe blerësve të jashtëm me qëllim që t'i shohin të dhënat. Më shpesh ata janë të siguruara me shifra që të ruhet siguria e blerësve.FFan ventilator - ventilator i cili mundëson cirkulimin e ajrit nëpërmjet pjesëve kompjuterike dhe e pamundëson nxehjen e tyre.Fatal error - gabim në programin kompjuterik i cili e ndalon funksionimin e tij.Fault tolerance - tolerim i gabimeve. Aftësi e ndonjë sisitemi që ta vazhdojë funksionimin normal edhe pse ekziston problem në harduer ose softuer.Fax modem - faks modem. Modem i aftësuar të pranojë dhe të dërgojë fakse. Në këtë rast fakset janë elektronike.Fiber optics - fije optike. Mundëson shpejtësi të madhe të bartjes së të dhënave në rrjetat kompjuterike.File - skedar; fajll; datotekë. Pa marrë parasysh çfarë informate, të grumbulluar dhe të inçizuar nën një emër. Skedari mund të përmban tekst, grafikon, program etj.FAT (File Allocation Table) - tabelë e cila shërben për renditjen e skedarëve e cila gjendet në fillim të diskut dhe përmban informata për ata pjesë të diskut të cilat shfrytëzohen, pjesë të diskut të cilat nuk shfrytëzohen dhe ato të cilat nuk mund të shfrytëzohen për shkak të dëmtimit të blloqeve në disk.File control system - program i cili udhëheq me bartjen e të dhënave nga ciladoqoftë pajisje deri në ndonjë pajisje tjetër.File locking - përmbyllje e skedarit. Ndalesë që më tepër se një shfrytëzues ta ndërrojë përmbajtjen e skedarit.File protection - mbrojtje e skedarit. Komandë e kompjuterit e cila e ndalon shkruarjen dhe fshirjen e të dhënave në skedar, por e lejon leximin e tyre.Firewall - sistem rrjetor për sigurim i cili ndihmon në ndërprerjen e hyrjes së paautorizuar në sistemin kompjuterik; thjesht ky është kompjuter i lidhur në Internet dhe me të cilin zhvillohet i gjith komunikimi në Internet.Floppy disk - disk i butë, disketëFooter - tekst i cili paraqitet në pjesën e poshtme në secilën faqe.FF (Form Feed) - urdhër i cili shfrytëzohet i që ta lëviz letrën në printer në faqe të re. Zakonisht në tabelën kontrolluese të printerit gjendet një tast i cili mundëson kryerjen e funksionit përkatës.FORTRAN (FORmula TRANslation) - gjuhë programore e krijuar në kompaninë IBM e cila shfrytëzohej për programimin e aplikacioneve tekniko shkencore.Freeware - programe pa pagesë, por të mbrojtura me ligj për autorizimFAQ (Frequently Asked Question) - pyetje ose lista me pyetje dhe përgjigje të cilat janë shumë të shpeshta dhe shumë shfrytëzues ballafaqohen me këto të dhëna. Këto lista janë shumë frytdhënëse për shkak të këmbimit të informatave.GGIGO (Garbage In, Garbage Out) - princip në të cilën po qe se hyjnë të dhëna jokor-rekte dhe jovalide në kompjuter, ai do të japë rezultate jokorrekte dhe të pakuptimta.GUI (graphical user interface) - interfejs grafik i shfrytëzuar për sisteme operative. Komunikimi ndërmjet shfrytëzuesit dhe programit zhviliohet me anë të shfrytëzimit të ikonave, dritareve dhe të ngjashme. Një shembull për një iterfejs të tillë që e shfrytëzojmë është Windows-i.Guru - Njeri me kapacitet të lartë i cili dëshiron t'u ndihmojë të tjerëve në zgjedhjen e problemeve të tyre.HHacker - haker. Person për të cilin kompjuteri është hobi. Sot shumë njerëz termin haker e identifikojnë me person i cili në mënyrë të paligjshme hy në kompjuter të huaj.Halt - ndalesë. Ndalje e realizimit të operacioneve të renditura në programet kompjuterike.Hand-held computer - kompjuter i vogël që mund të mbahet edhe në dorë.Hang - rri varur. Mosfunksionim i kompjuterit. Kur kompjuteri rinë varur, i ekrani duket normal, por çfarëdo pune tjetër është e pamundur të futet në funksion.Hard copy - rezultatet e shtypura në letër.Hardware - hardueri, gjërat fizike apo të prekshme të kompjuterit.Help - ndihmë. Funksion i cili është i pranishëm në shumë programe, i cili shërben si ndihmë e shfrytëzuesit për përdorimin e programit.Hertz (Hz) - herc. Cikël në sekondë me të cilin matet shpejtësia e procesorit në kompjuter.HEX (Hexadecimal) - Sisitem numëror në matematik, në të cilin si bazë e numërimit është numri 16. Për shfaqjen e numrave përdoren shifrat 0-9 dhe shkronjat A-F. Është shumë i qëlluar për përdorimin e kalkulimeve kompjuterike.Hidden file - skedar i fshehur. Skedar i cili përmban atribute të cilat nuk lejojnë që emri i skedarit të kopjohet, të fshihet ose të shfletohet.High tech - teknologji e lartëHost computer - kompjuter kryesor me të cilin lidhen kompjuterët tjerë.Hot key - tast ose kombinim i tasteve i cili zbaton instruksion të përcaktuar pa marrë parasysh se çka punon procesori në momentin e dhënë.HTML (Hyper Text Markup Language) - format hipertekstual për punë me dokumente. Shërben për krijimin e dokumenteve WEB në internet.Hub - hab. Paisje në të cilën kyçen kompjuterët të cilët janë të lidhur në rrjet.Hyphenation - ndarje e fjalëveIIllegal - jolegal. Parametra hyrëse të cilët janë të papranuara, për shkak se nuk i përmbushin specifikacionet e vendosura në programe.Image processing - përpunim i grafikonëveImaging - proces i shkrimit të grafikës në ndonjë medium, për shembull në shirit.Implementation - implementim. Instalim i sitemit kompjuterik.Infrared - teknologji e cila shfrytëzon ndriçimin për lidhjen të kompjuterëve pa kabëll.Initialization - inicializim. Operacion për formatim të diskut ose disketës, si dhe përgatitje për shkruarjen dhe përdorimin e të dhënave.Ink-jet printer - shtypës pështyes që hedh ngjyrën në letër.Input data - të dhënat hyrëse.Insert mod - rregull për futjen e të dhënave.Install - instalim, futja fillestare e ndonjë programi në kompjuter.Instruction - instruksion. Urdhër i destinuar për mikroprocesorin.Integer - numër i plotë pa presje decimaleLLine printer - shtypës i cili shtyp përnjëherë një rresht tekst.Link- lidhje; lidhshmëri.Load - mbushje, futje e programit në memorje.LAN (Local Area Network) - rrjet lokal në kuadër të një hapësire ose ndërtese. Lidhje e dy ose më tepër kompjuterëve me kabllo me qëllim të këmbimit të informatave.Local printer - shtypës i cili është i lidhur drejtpërdrejt me një stacion punues, i cili nuk është në disponim të shfrytëzuesve tjerë të rrjetit.Login - Paraqitje në kompjuter. Në këtë rast kompjuteri kërkon nga shfrytëzuesi që të identifikohet me emrin dhe shifrën.Logoff- çlajmërim. Largim nga puna me kompjuter.Loop - cikël. Renditje të instruksioneve kompjuterike të cilat praktikohen me anë të përsëritjeve, gjersa nuk përmbushet ndonjë kusht.MMachine code - kod makine. Përmbledhje e instruksioneve kompjuterike në ndonjë kompjuter të posaçëm i cili niund ta kryejë urdhërin.Macro - makro. Serial i urdhërave të cilat kryhen me shtypjen e një tasti ose me ndonjë urdhër. Në të shumtën e rasteve i shkruan vetë shfrytëzuesi për ta lehtësuar punën gjatë përsëritjeve të një morie urdhërash.Mailbox - sandëku postar.Main program - pjesë kryesore e programit e cila i kontrollon nënprogramet.Mass storage - pajisje në të cilën mund të vendoset një numër i madh i të dhënave.Medium - medium. Bartës i të dhënave, shpesh mendohet në disketë, CD-ROM dhe të ngjashme.MMU (Memory Management Unit) - pajisje e cila udhëheq kujtesën.Merge - bashkim, kombinim i dy ose më tepër skedarëve.Message - porosi nga kompjuteri e cila informon për diçka.MIDI file - skedarë me përshkrime muzikore.MIPS (Million Instruction Per Second) -milion instuksione në sekondë. Njësi matëse për shpejtësinë me të cilën procesori i kryen instruksionet. Për shembull, procesori Pentium i cili punon në 100 MHz kryen 100 milionë instruksione në sekondë, pra 100 MIPS-a.Millisecond (ms) - milisekondë. Kohë e barabartë me pjesën e njëmijtë të sekondës. Shfrytëzohet për shprehjen e shpejtësisë te hard disqet.Mode - regjim i punës; mënyrë e punës. Njëra nga gjendjet alternative të punës së kompjuterit.MODEM (MOdulator/DEModulator) - modem. Regullator i cili të dhënat e dërguara i shndërron në sinjal telefonik, të qëlluara për lidhje të drejtpërdrejtë telefonike.Motherboard - pllaka amë e kompjuterit në të cilën janë të lidhura të gjitha elementet e harduerit.Multimedia - kombinim i tekstit me fotografi dhe zë, videoanimacion.MIME (Multipurpose Internet Mail Extensions) - standard për bashkangjitjen e skedarëve në porositë elektronike.Multitasking - aftësi e sistemit operativ që njëkohësisht të ushtrojë më shumë programe.NNetwork - rrjet i kompjuterit.NetWare - sistem operativ rrjetor i shpikur nga kompania Novell.Network adapter - adapter i rrjetit. Kartelë e cila instalohet në kompjuter përmes të cilës ai lidhet në rrjet.Network administrator - njeriu i cili e mbikëqyrë punën e rrjetit kompjuterik dhe që udhëheqë me të.Network protocol - protokoll rrjetor. Bashkësi e standardeve kompjuterike në një rrjet.Node - nyje, pika ngjitëse në rrjein kompjuterikNon-interlaced - sa i përket disa monitorëve te të cilët topi elektronik pas një kohe e kalon ekranin pa mos lëshuar asnjë vijë.Notebook computer - kompjuter i vogël me format sa një faqe e letrës.Numeric keypad - tastierë numerike.OOLE (Object Linking and Embedding) -mënyrë e këmbimit të informatave ndërmjet dy skedarëve me aplikim të njëjtë ose të ndryshëm në Windows.Off-line - i çkyçurOn-line - i kyçurODBC (Open Data Base Connectivity) - standard i cili mundëson hyrje në sisteme të ndryshme të bazave të të dhënave.Operating System - sistem operativ. Softuer i cili është lidhje ndërmjet shfrytëzuesit dhe kompjuterit.Optical cable - kabëll optik për lidhje rrjetore të kompjuterëve me të cilin arihet shpejtësi e madhe në përcjelljen e të dhënave.OCR (Optical Character Recognition) - njohje e simboleve optike. Program i cili identifikon shenjat e shkruara dhe ato të shtypura dhe pastaj krijon skedar tekstual.OEM (Original Equipment Manifacturer) - prodhues i komponenteve të ndryshëm, të cilët pastaj lidhen me klientin, e emri i tij figuron në kompjuter.Overflow - tejkalim. Gjendje e cila paraqitet si rezultat i operacionit aritmetik; e tejkalon kapacitetin e kujtesës për ruajtjen e rezultatit.Overload - ngarkim i tepërt. Ngarkim më i j madh sesa pajisja; mund ta mban atë për të cilën është konstruktuar.Overstrike - nënvizim.Overtype - shkrim përmbi tekst.Overwrite - mbulim i informatës e cila më parë ka qenë në atë vend.PPage break - ndërprerje e faqes. Vend ku mbaron një faqe dhe fillon faqja tjetër.Page layout - pamje e faqesPpm (pages per minute) - faqe në minute. Njësi matëse e shpejtësisë së shtypësit gjatë shtypjes.Pagination - operacion automatik te programet për përpunimin e tekstit, i cili shërben për renditjen e tekstit nëpër faqe me numerimin e tyre.Palmtop computer - kompjuter i vogël i cili mund të mbahet në një dorë.PASCAL - Paskali. Gjuhë kompjuterike.Password - Fjalë e fshehur e cila përdoret për hyrje në sistemin kompjuterik.Patch - arnim. Ndryshim i kodit programor, i cili zakonisht bëhet pas mbarimit të softuerit me qëllim që të përmirësohen disa gabime.Path name - emri i datotekës së bashku me rrugën me të cilën arihet deti tek ajo.Pause - pauzë. Tast ose urdhër i cili përkohësisht e ndërpren punën e ndonjë programi.Peer-to-peer - rrjet lokal ku çdo kompjuter i kyçur është i barabartë. Në rrjet nuk ekziston server.Peripheral device - pajisje e harduerit e cila kyçet në kompjuter.Permanent SWAP file - skedar i përhershëm në Windows me të cilin shtresohen të dhënat dhe instruksionet programore kur nuk mund të vendosen në kujtesën RAM.PCMCIA (Personal Computer Memory Card International Association) - komitet i cili krijoj standarde për memorje me kapacitet më të madh e aplikuar te kompjuterët laptop.PIXEL (Picture Element) - Element më i vogël i monitorit kompjuterik i cili mundë të kontroliohet. Sa më i madh të jetë numri i pikselave, aq më e mirë është rezoluta.Pirate - person i cili merret me formën ilegale të kopjimit të softuerave.Plasma display - teknologji e përdorur për konstruimin e ekranit te kompjuterët laptop.Plotter - vizatues. Pajisje e cila shërben për vizatimin e rezultateve të përfituara nga kompjuteri.Plug and play - kyçe dhe puno. Pajisje të cilat kompjuteri automatikisht i detekton dhe i instalon drajverat e nevojshëm në të.Pointer - tregues. Fotografi e vogël në ekran, zakonisht në formë të shigjetës; lëvizjet e saja kontrollohen nëpërmjet minakut.Port - portë; lidhje; hyrje.Portability - përcjellshmëri. Cilësi e programave kompjuterike që të mund të adaptohen në lloj-lloj tipash të kompjuterëve.Power supply - furnizues i rrymes te kompjuteri.Print queue - pritje, rend për shtyp.Print server - zakonisht njëri prej kompjuterëve në rrjet i cili dirigjon me të gjitha kërkesat për shtyp dhe me të gjithë shtypësit që janë të lidhura në rrjet.Printer driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit që të punojë me shtypësin.Procedure - rradhitje e instruksioneve kompjuterike të cilat bashkarisht veprojnë për një nevojë dhe detyrë të caktuar.Processing - përpunim i të dhënave.Programming language - gjuhë programore me të cilën programeri e shkruan programin kompjuterik.Prompt - shenjë për thirrje; shërben për shkruarjen e urdhërave.Purge - shlyerje pas së cilës të dhënat e shlyera nuk mund të kthehen më.QQuery - pyetje. Instruksion kompjuterik i cili i parashtron pyejte bazës së të dhënave.Quit - ndalje. Urdhër me të cilën para kohe ndalet ekzekutimi i programit.QWERTY - tastier në të cilën rreshti më i lartë i saj fillon me shkronjat Q, W, E, R, T, Y. Ekzistojnë edhe lloje tjera të tastierëve si per shembull QWERTZ.RRadio button - radio sustë. Mund të zgjedhim vetëm një sustë të këtij lloji në program.RAM (Random Access Memory) - kujtesa kryesore kompjuterike në të cilën janë të vendosura të dhënat të cilat përpunohen.Read-only - vetëm lexim. Të dhënat mund të lexohen, por jo edhe të ndryshohen.ROM (Read Only Memory) - kujtesa e pashlyeshme nga e cila mund të lexohen të dhënat.RTC (Real Time Clock) - Çip kompjuterik i cili ka funksion të orës që ta informojë kompjuterin për kohën e saktë, datën dhe vitin.Reboot - përsëri startim të kompjuterit, zakonisht për shkak të rënies së sistemit.Record - grup i të dhënave të cilat i takojnë një grupacioni. Për shembull, emri i ndonjërit, mbiemri, adresa dhe numri i telefonit.Recover - kthim në gjendjen normale të punës pas paraqitjes së gabimit në sistem.RAID (Redundant Array of Inexpensive Drives) - kombinim i më shumë disqeve me qëllim që të rritet siguria e të dhënave nga ndonjë humbje e paparashikuar.Refresh rate - shpejtësi për freski. Numër maksimal i fotografive që mund të shfaqen në ndonjë monitor për një sekondë. Paraqitet me herc.RDBMS (Relational Data Base Management System) - sistem për udhëheqjen e bazave të të dhënave.Remote computer - kompjuter i larguar.Remote control program - program me komandim prej së largu.Repeat delay - koha e nevojshme që të shtypet një tast e që të paraqitet karakteri i cli përgatitet që të dale në ekran.Reset button - sustë për resetim. Sustë në pjesën e përparme të shtëpizës së kompjuterit e cila shërben për vënien e sistemit në gjendjen fillestare të saj.Resolution - qartësi e përshkruarjes në ekran apo në shtypës.Response time - kohë për përgjigje nga ana e kompjuterit për ndonjë kërkesë përkatëse.Restart - startim i përsëritur i kompjuterit.Retreive - gjetje dhe ndarje në veçanti e ndonjë informate të përcaktuar.Retry - orvatje e sërishme për të kryer ndonjë instruksion të programit.Ring network - rrjet unazor.RJ-45 - konektor i cili i ngjan lidhjes telefonike, por ka 8 tela në vend që të ketë 4.Root directory - direktoriumi kryesor i një disku.Router - udhërëfyes. Pajisje rrjetore e cila i dërgon të dhënat në rrjet duke e zgjedhur rrugën më të mirë.SSafe mode - gjendje në të cilën startohet Windows-i kur paraqitet ndonjë konflikt në harduer.Save - shkrim i të dhënave në disk, ku nuk mund të humben pas mbylljes së kompjuterit.Scanner - skener. Mjet i cili në mënyrë optike lexon ndonjë dokument dhe e shndërron në skedar grafiko-digjital.Screen - ekran.Scroll - lëvizje e tekstit lart-poshtë.Search engine - program për kërkimin e të dhënave. Makina më të njohura për kërkim në internet janë: Yahoo, Altavista, Google etj.Server - kompjuter në rrjet i cili disa nga resurset e veta i vë në disponim të ndonjë kompjuteri tjetër.Session - koha në të cilën një shfrytëzues e kalon në rrjet.Set up - një sistem të vihet në gjendje pune.Shared file - skedar i përbashkët.Shut down - kryerje e punës së një sistemi operativ të kompjuterit ose çkyçje e kompjuterit.SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) - protokoll i cili shfrytëzohet për udhëheqjen e këmbimit të postës elektronike ndërmjet dy kompjuterëve.Slave - i nënshtruar. Kompjuter i cili është i kontrolluar nga një kompjuter tjetër.Software - të gjitha programet të cilat mund të shfrytëzohen në një kompjuter.Software development tool - vegla për zhvillimin e programeve.Sort - renditje e të dhënave me radhitje të re.Sound card - kartë për zërim.Storage - kujtesë.String - varg i shenjave.SQL (Structured Query Language) - pako e programeve për udhëheqjen e bazave të të dhënave.Switch - ndërprerës.System software - softuer sistemor (p.sh. MS-DOS, Windows etj).English-Albanian dictionary > Fjalor i shkurtër terminoiogjik i informatikës
-
9 BIOS
['baios] n. shkurtesë nga b asic i nput o utput s ystem ( BIOS) sistemi themelor për hyrje-dalje ( informatikë)What is BIOS?BIOS is an acronym for Basic Input/Output System. It is the boot firmware program on a PC, and controls the computer from the time you start it up until the operating system takes over. When you turn on a PC, the BIOS first conducts a basic hardware check, called a Power-On Self Test (POST), to determine whether all of the attachments are present and working. Then it loads the operating system into your computer's random access memory, or RAM.The BIOS also manages data flow between the computer's operating system and attached devices such as the hard disk, video card, keyboard, mouse, and printer.The BIOS stores the date, the time, and your system configuration information in a battery-powered, non-volatile memory chip, called a CMOS (Complementary Metal Oxide Semiconductor) after its manufacturing process.Although the BIOS is standardized and should rarely require updating, some older BIOS chips may not accommodate new hardware devices. Before the early 1990s, you couldn't update the BIOS without removing and replacing its ROM chip. Contemporary BIOS resides on memory chips such as flash chips or EEPROM (Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory), so that you can update the BIOS yourself if necessary.For detailed information about BIOS updates, visit:What is firmware?Firmware consists of programs installed semi-permanently into memory, using various types of programmable ROM chips, such as PROMS, EPROMs, EEPROMs, and flash chips.Firmware is non-volatile, and will remain in memory after you turn the system off.Often, the term firmware is used to refer specifically to boot firmware, which controls a computer from the time that it is turned on until the primary operating system has taken over. Boot firmware's main function is to initialize the hardware and then to boot (load and execute) the primary operating system. On PCs, the boot firmware is usually referred to as the BIOS.What is the difference between memory and disk storage?Memory and disk storage both refer to internal storage space in a computer.The term memory usually means RAM (Random Access Memory). To refer to hard drive storage, the terms disk space or storage are usually used.Typically, computers have much less memory than disk space, because RAM is much more expensive per megabyte than a hard disk. Today, a typical desktop computer might come with 512MB of RAM, and a 40 gigabyte hard disk.Virtual memory is disk space that has been designated to act like RAM.Computers also contain a small amount of ROM, or read-only memory, containing permanent or semi-permanent (firmware) instructions for checking hardware and starting up the computer. On a PC, this is called the BIOS.What is RAM?RAM stands for Random Access Memory. RAM provides space for your computer to read and write data to be accessed by the CPU (central processing unit). When people refer to a computer's memory, they usually mean its RAM.New computers typically come with at least 256 megabytes (MB) of RAM installed, and can be upgraded to 512MB or even a gigabyte or more.If you add more RAM to your computer, you reduce the number of times your CPU must read data from your hard disk. This usually allows your computer to work considerably faster, as RAM is many times faster than a hard disk.RAM is volatile, so data stored in RAM stays there only as long as your computer is running. As soon as you turn the computer off, the data stored in RAM disappears.When you turn your computer on again, your computer's boot firmware (called BIOS on a PC) uses instructions stored semi-permanently in ROM chips to read your operating system and related files from the disk and load them back into RAM.Note: On a PC, different parts of RAM may be more or less easily accessible to programs. For example, cache RAM is made up of very high-speed RAM chips which sit between the CPU and main RAM, storing (i.e., caching) memory accesses by the CPU. Cache RAM helps to alleviate the gap between the speed of a CPU's megahertz rating and the ability of RAM to respond and deliver data. It reduces how often the CPU must wait for data from main memory.What is ROM?ROM is an acronym for Read-Only Memory. It refers to computer memory chips containing permanent or semi-permanent data. Unlike RAM, ROM is non-volatile; even after you turn off your computer, the contents of ROM will remain.Almost every computer comes with a small amount of ROM containing the boot firmware. This consists of a few kilobytes of code that tell the computer what to do when it starts up, e.g., running hardware diagnostics and loading the operating system into RAM. On a PC, the boot firmware is called the BIOS.Originally, ROM was actually read-only. To update the programs in ROM, you had to remove and physically replace your ROM chips. Contemporary versions of ROM allow some limited rewriting, so you can usually upgrade firmware such as the BIOS by using installation software. Rewritable ROM chips include PROMs (programmable read-only memory), EPROMs (erasable read-only memory), EEPROMs (electrically erasable programmable read-only memory), and a common variation of EEPROMs called flash memory.What is an ACPI BIOS?ACPI is an acronym that stands for Advanced Configuration and Power Interface, a power management specification developed by Intel, Microsoft, and Toshiba. ACPI support is built into Windows 98 and later operating systems. ACPI is designed to allow the operating system to control the amount of power provided to each device or peripheral attached to the computer system. This provides much more stable and efficient power management and makes it possible for the operating system to turn off selected devices, such as a monitor or CD-ROM drive, when they are not in use.ACPI should help eliminate computer lockup on entering power saving or sleep mode. This will allow for improved power management, especially in portable computer systems where reducing power consumption is critical for extending battery life. ACPI also allows for the computer to be turned on and off by external devices, so that the touch of a mouse or the press of a key will "wake up" the computer. This new feature of ACPI, called OnNow, allows a computer to enter a sleep mode that uses very little power.In addition to providing power management, ACPI also evolves the existing Plug and Play BIOS (PnP BIOS) to make adding and configuring new hardware devices easier. This includes support for legacy non-PnP devices and improved support for combining older devices with ACPI hardware, allowing both to work in a more efficient manner in the same computer system. The end result of this is to make the BIOS more PnP compatible.What is CMOS?CMOS, short for Complementary Metal Oxide Semiconductor, is a low-power, low-heat semiconductor technology used in contemporary microchips, especially useful for battery-powered devices. The specific technology is explained in detail at:http://searchsmb.techtarget.com/sDefinition/0,,sid44_gci213860,00.htmlMost commonly, though, the term CMOS is used to refer to small battery-powered configuration chips on system boards of personal computers, where the BIOS stores the date, the time, and system configuration details.How do I enter the Setup program in my BIOS?Warning: Your BIOS Setup program is very powerful. An incorrect setting could cause your computer not to boot properly. You should make sure you understand what a setting does before you change it.You can usually run Setup by pressing a special function key or key combination soon after turning on the computer, during its power-on self test (POST), before the operating system loads (or before the operating system's splash screen shows). During POST, the BIOS usually displays a prompt such as:Press F2 to enter SetupMany newer computers display a brief screen, usually black and white, with the computer manufacturer's logo during POST.Entering the designated keystroke will take you into the BIOS Setup. Common keystrokes to enter the BIOS Setup are F1, F2, F10, and Del.On some computers, such as some Gateway or Compaq computers, graphics appear during the POST, and the BIOS information is hidden. You must press Esc to make these graphics disappear. Your monitor will then display the correct keystroke to enter.Note: If you press the key too early or too often, the BIOS may display an error message. To avoid this, wait about five seconds after turning the power on, and then press the key once or twice.What's the difference between BIOS and CMOS?Many people use the terms BIOS (basic input/output system) and CMOS (complementary metal oxide semiconductor) to refer to the same thing. Though they are related, they are distinct and separate components of a computer. The BIOS is the program that starts a computer up, and the CMOS is where the BIOS stores the date, time, and system configuration details it needs to start the computer.The BIOS is a small program that controls the computer from the time it powers on until the time the operating system takes over. The BIOS is firmware, which means it cannot store variable data.CMOS is a type of memory technology, but most people use the term to refer to the chip that stores variable data for startup. A computer's BIOS will initialize and control components like the floppy and hard drive controllers and the computer's hardware clock, but the specific parameters for startup and initializing components are stored in the CMOS. -
10 interface
1) граница раздела; поверхность раздела || разделять; являться границей или поверхностью раздела || граничный; расположенный на границе или поверхности раздела ( двух сред); разделяющий2) вчт интерфейс (программное или аппаратное средство взаимодействия и обмена информацией между устройствами, между программами, между устройствами и программами или между человеком и компьютером) || представлять собой интерфейс; служить интерфейсом; снабжать интерфейсом || интерфейсный3) сопряжение; стык; согласование || сопрягать; стыковать; согласовывать || сопрягающий; стыковочный; согласующий4) устройство сопряжения; стыковочный узел; согласующее устройство5) взаимодействие; связь || взаимодействовать; связывать(ся) || взаимодействующий; связанный6) средство взаимодействия; устройство связи7) смежная область (напр. наук) || смежный; относящийся к смежной области (напр. наук)•- air-epi interface
- Apple desktop interface - broadband interface
- call-level interface
- cathode interface
- CD-ROM interface
- channel interface
- chatbot interface
- command interface
- command-line interface
- common gateway interface - composite video interface - computer-to-cassette interface - desktop management interface
- dielectric interface
- diffuse interface
- digital-multiplexed interface - electrical interface
- enhanced IDE interface - expansion interface
- fiber channel interface - flat panel interface
- FP interface
- friendly user interface
- front-end interface
- general circuit interface - hard disk interface
- hardware interface
- head-disk interface
- heterojunction interface
- high performance parallel interface
- human-computer interface
- human-machine interface
- iconic interface
- IDE interface
- infrared interface
- input/output interface
- integrated device electronics interface
- intelligent interface - inter-carrier interface - intuitive user interface - keyboard interface
- land interface
- layered interface - man-computer interface
- man-machine interface - mouse interface
- multiple document interface - Panasonic interface
- parallel interface
- peripheral interface - p-n junction interface
- physical interface
- planar interface
- plastic interface - processor interface
- processor-to-cassette interface
- program interface
- programmable interface
- programmable communications interface
- programmable peripheral interface
- radar-computer interface - RGB TTL interface
- RS232 interface
- RS232C interface
- RS-422 interface
- satellite interface
- scalable coherent interface - seed-melt interface
- serial interface
- serial communication interface
- serial communication interface plus
- serial peripheral interface - software interface
- Sony interface - standard interface
- status control interface
- studio interface
- subscriber-line interface - system interface
- system programming interface
- tape drive interface
- tape backup drive interface - transmitter-receiver interface - visual interface
- WIMP interface -
11 interface
1) граница раздела; поверхность раздела || разделять; являться границей или поверхностью раздела || граничный; расположенный на границе или поверхности раздела ( двух сред); разделяющий2) вчт. интерфейс (программное или аппаратное средство взаимодействия и обмена информацией между устройствами, между программами, между устройствами и программами или между человеком и компьютером) || представлять собой интерфейс; служить интерфейсом; снабжать интерфейсом || интерфейсный3) сопряжение; стык; согласование || сопрягать; стыковать; согласовывать || сопрягающий; стыковочный; согласующий4) устройство сопряжения; стыковочный узел; согласующее устройство5) взаимодействие; связь || взаимодействовать; связывать(ся) || взаимодействующий; связанный6) средство взаимодействия; устройство связи7) смежная область (напр. наук) || смежный; относящийся к смежной области (напр. наук)•- advanced SCSI programming interface
- advanced technology attachment packet interface
- advanced technology attachment software programming interface
- AES/EBU interface
- air-epi interface
- Apple desktop interface
- application binary interface
- application programming interface
- application transaction management interface
- attachment unit interface
- Audio Engineering Society/European Broadcasting Union interface
- audio interface
- baseband interface
- basic rate interface
- BlueTooth interface
- Borland graphic interface
- brain-machine interface
- broadband interface
- call-level interface
- cathode interface
- CD-ROM interface
- channel interface
- chatbot interface
- command interface
- command-line interface
- common gateway interface
- common programming interface for communications
- communication interface
- composite video interface
- computer graphics interface
- computer interface
- computer-to-cassette interface
- computer-to-PBX interface
- copper distributed data interface
- data trunk interface
- deposit-substrate interface
- desktop management interface
- dielectric interface
- diffuse interface
- digital-multiplexed interface
- direct driver interface
- display control interface
- DOS protected mode interface
- EIA interface
- electrical interface
- enhanced IDE interface
- enhanced integrated device electronics interface
- enhanced small disk interface
- epi-substrate interface
- expansion interface
- fiber channel interface
- fiber distributed data interface
- film-substrate interface
- flat panel interface
- FP interface
- friendly user interface
- front-end interface
- general circuit interface
- graphic device interface
- graphical user interface
- growth interface
- hard disk interface
- hardware interface
- head-disk interface
- heterojunction interface
- high performance parallel interface
- human-computer interface
- human-machine interface
- iconic interface
- IDE interface
- infrared interface
- input/output interface
- integrated device electronics interface
- intelligent instrumentation interface
- intelligent interface
- intelligent peripheral interface
- interactive interface
- inter-carrier interface
- Internet server application programming interface
- inter-network interface
- intuitive user interface
- Java naming and directory interface
- JTAG interface
- keyboard interface
- land interface
- layered interface
- license server application programming interface
- local distributed data interface
- local management interface
- logical interface
- man-computer interface
- man-machine interface
- media control interface
- medium dependent interface
- medium independent interface
- memory interface
- message passing interface
- messaging application programming interface
- Mitsumi interface
- mouse interface
- multiple document interface
- musical instrument digital interface
- network application programming interface
- network terminal interface
- network-to-network interface
- object-oriented interface
- open applications interface
- open data-link interface
- open prepress interface
- Panasonic interface
- parallel interface
- peripheral interface
- phantom interface
- physical interface
- planar interface
- plastic interface
- p-n interface
- p-n junction interface
- portable operating system interface
- primary rate interface
- processor interface
- processor-to-cassette interface
- program interface
- programmable communications interface
- programmable interface
- programmable peripheral interface
- radar-computer interface
- remote desktop management interface
- remote user interface
- RGB analog interface
- RGB TTL interface
- RS232 interface
- RS232C interface
- RS-422 interface
- satellite interface
- scalable coherent interface
- SCSA device programming interface
- SCSI parallel interface
- seed-melt interface
- serial communication interface plus
- serial communication interface
- serial interface
- serial peripheral interface
- server-requestor programming interface
- shielded distributed data interface
- slider-disk interface
- small computer system interface
- social user interface
- software interface
- Sony interface
- Sony/Philips digital interface
- speaker voice identification application programming interface
- speech application programming interface
- speech recognition application programming interface
- standard interface
- status control interface
- studio interface
- subscriber line acoustic processing interface
- subscriber-line interface
- superconducting-normal interface
- system interface
- system programming interface
- tape backup drive interface
- tape drive interface
- telephony application programming interface
- telephony server application programming interface
- terminal interface
- transmitter-receiver interface
- twisted-pair distributed data interface
- user interface
- usernetwork interface
- user-to-network interface
- virtual control program interface
- virtual device interface
- visual interface
- WIMP interfaceThe New English-Russian Dictionary of Radio-electronics > interface
-
12 language
1) языка) естественный язык, средство человеческого общенияб) система знаков, жестов или сигналов для передачи или хранения информациив) стильг) речь2) языкознание, лингвистика•- actor language
- agent communication language
- a-hardware programming language - application-oriented language
- applicative language
- a-programming language
- artificial language
- assembler language
- assembly language
- assignment language
- author language
- authoring language - business-oriented programming language
- categorical language - configuration language
- constraint language
- combined programming language
- command language
- common language
- common business-oriented language
- compiled language
- compiler language
- computer language
- computer-dependent language - computer-oriented language
- computer-sensitive language
- concurrent language - context- sensitive language
- conversational language
- coordinate language
- database language
- database query language - data structure language
- digital system design language
- declarative language
- declarative markup language
- definitional language
- definitional constraint language
- design language
- device media control language - dynamically scoped language - elementary formalized language
- embedding language
- event-driven language
- expression language
- extensible language - formalized language - functional language
- functional programming language - graph-oriented language - high-order language
- host language - hypersymbol language
- imperative language
- in-line language
- input language
- intelligent language
- interactive language - interpreted language - Java programming language - lexically scoped language
- list-processing language
- low-level language
- machine language
- machine-independent language
- machine-oriented language
- macro language
- manipulator language - meta language
- mnemonic language
- musical language - native-mode language
- natural language - nonprocedural language
- object language
- object-oriented language - physical language
- picture query language
- portable language
- portable standard language
- polymorphic language - print control language
- problem-oriented language
- problem statement language
- procedural language
- procedure-oriented language
- program language
- programming language
- publishing language
- query language
- question-answering language
- register-transfer language
- regular language
- relational language
- right-associative language
- robot language
- robot-level language
- robotic control language
- rule language
- rule-oriented language
- scientific programming language
- script language
- scripting language - sign language
- single-assignment language
- software command language
- source language
- special-purpose programming language
- specification language - stratified language
- stream language
- string-handling language - strongly-typed language - symbolic language - thing language - tone language
- two-dimensional pictorial query language
- typed language
- typeless language
- unchecked language
- unformalized language
- universal language
- unstratified language
- untyped language
- user-oriented language
- very high-level language - well-structured programming language -
13 language
1) языка) естественный язык, средство человеческого общенияб) система знаков, жестов или сигналов для передачи или хранения информациив) стильг) речь2) языкознание, лингвистика•- a programming language
- abstract machine language
- actor language
- agent communication language
- algebraic logic functional language
- algorithmic language
- amorhic language
- application-oriented language
- applicative language
- artificial language
- assembler language
- assembly language
- assignment language
- author language
- authoring language
- axiomatic architecture description language
- basic combined programming language
- block-structured language
- boundary scan description language
- business-oriented language
- business-oriented programming language
- categorical abstract machine language
- categorical language
- cellular language
- combined programming language
- command language
- common business-oriented language
- common language
- compiled language
- compiler language
- computer hardware description language
- computer language
- computer-dependent language
- computer-independent language
- computer-oriented language
- computer-sensitive language
- concurrent language
- configuration language
- constraint language
- context-free language
- context-sensitive language
- conversational language
- coordinate language
- data definition language
- data description language
- data manipulation language
- data structure language
- database language
- database query language
- declarative language
- declarative markup language
- definitional constraint language
- definitional language
- design language
- device media control language
- digital system design language
- document style semantics and specification language
- domain-specific language
- dynamic hypertext markup language
- dynamic simulation language
- dynamically scoped language
- elementary formalized language
- embedding language
- event-driven language
- expression language
- extensible hypertext markup language
- extensible language
- extensible markup language
- fabricated language
- fifth-generation language
- first-generation language
- formal language
- formalized language
- fourth-generation language
- frame language
- function graph language
- functional language
- functional programming language
- geometrical layout description language
- graphics language
- graph-oriented language
- hardware description language
- Hewlett-Packard graphics language
- Hewlett-Packard printer control language
- high-level language
- high-order language
- host language
- hypersymbol language
- hypertext markup language plus
- hypertext markup language
- imperative language
- in-line language
- input language
- intelligent language
- interactive language
- interactive set language
- intermediate language
- interpreted language
- Java interface definition language
- Java language
- Java programming language
- job control language
- Jules' own version of the international algorithmic language
- knowledge query and manipulation language
- left-associative language
- lexically scoped language
- list-processing language
- low-level language
- machine language
- machine-independent language
- machine-oriented language
- macro language
- manipulator language
- man-machine language
- mathematical markup language
- matrix-based programming language
- meta language
- mnemonic language
- musical language
- my favorite toy language
- native language
- native-mode language
- natural language
- network control language
- network description language
- noninteractive language
- nonprocedural language
- object language
- object-oriented language
- page description language
- parallel object-oriented language
- partial differential equation language
- pattern-matching language
- physical language
- picture query language
- polymorphic language
- portable language
- portable standard language
- practical extraction and report language
- prescriptive language
- print control language
- problem statement language
- problem-oriented language
- procedural language
- procedure-oriented language
- program language
- programming language
- publishing language
- query language
- question-answering language
- register-transfer language
- regular language
- relational language
- right-associative language
- robot language
- robotic control language
- robot-level language
- rule language
- rule-oriented language
- scientific programming language
- script language
- scripting language
- second-generation language
- sense language
- server-parsed hypertext markup language
- set language
- sign language
- simulation language
- single-assignment language
- software command language
- source language
- special-purpose programming language
- specification and assertion language
- specification language
- stack-based language
- standard generalized markup language
- statically scoped language
- stratified language
- stream language
- string-handling language
- string-oriented symbolic language
- string-processing language
- strongly-typed language
- structural design language
- structured query language
- subset language
- symbolic language
- symbolic layout description language
- synchronized multimedia integration language
- target language
- thing language
- third-generation language
- threaded language
- tone language
- two-dimensional pictorial query language
- typed language
- typeless language
- unchecked language
- unformalized language
- universal language
- unstratified language
- untyped language
- user-oriented language
- very high-level language
- very-high-speed integrated circuit hardware description language
- Vienna definition language
- virtual reality modeling language
- visual language
- well-structured programming language
- wireless markup languageThe New English-Russian Dictionary of Radio-electronics > language
-
14 DCE
"A set of standards from the Open Group (formerly the Open Software Foundation) for development of distributed applications that can operate on more than one platform. One of two types of hardware connected by an RS-232-C serial connection, the other being a Data Terminal Equipment (DTE) device. A DCE is an intermediary device that often transforms input from a DTE before sending it to a recipient. A modem, for example, is a DCE that modulates data from a microcomputer (DTE) and sends it along a telephone connection." -
15 dongle
A security device connected to an input/output port to permit the use of a particular software package on that computer. The use of the hardware key hash permits backup copying of software but prevents its unlicensed use on additional computers. -
16 КОМПЬЮТЕРЫ
@математическое обеспечение software @компьютерное устройство @компьютерное аппаратура @компьютерное оборудование hardware @установка installation @жесткий диск hard disk @гибкий диск @дискета floppy disk @дисковод disk drive @клавиатура keyboard @нажатие клавиши keystroke @модернизация upgrade @запуск startup @отключение @выключение shutdown @загружать download @автоматический выключатель @автоматический разъединитель circuit breaker @микросхема computer chip @схема circuit, design, drawing @блок-схема flow chart @полупроводник semiconductor @обработка данных data processing @поиск данных @извлечение данных data retrieval @сопряжение interface @обслуживание компьютера computer servicing maintenance @обратная связь feedback @режим mode @пользователь user @удобное для пользования user-friendly @распечатка @печатная копия hard copy @пароль password @мышь mouse @зайчик курсора cursor bar @нажать @щелкнуть to click @выделить to highlight @точка вставки insertion point @сохранить to save @дублирование backup @резервное устройство backup device @отменаcancel@удаление @уничтожение deletion @сбой malfunction @авария @аварийный отказ crash @полный отказ системы system crash @шрифт font @знак, символ character @дистанционное управлениеremote control@дистанционный доступremote access@память @запоминающее устройство @ЗУ memory, storage @ОЗУ @оперативное запоминающее устройство RAM @РВ @реальное время real time @выровненный aligned @диалоговый режим interactive application @совместимость compatibility @ввод данных input, entry @выход @вывод output @сеть network @бродить @заниматься серфингом to surf the Internet @цифровой digital @сотовый телефон cell phone @видеомагнитофон VCR @система (stereo) system @Словарь переводчика-синхрониста (русско-английский) > КОМПЬЮТЕРЫ
См. также в других словарях:
Device driver synthesis and verification — The device driver is a program which allows the software or higher level computer programs to interact with a hardware device. These software components act as a link between the devices and the operating systems, communicating with each of these … Wikipedia
Hardware description language — In electronics, a hardware description language or HDL is any language from a class of computer languages and/or programming languages for formal description of electronic circuits. It can describe the circuit s operation, its design and… … Wikipedia
input — noun 1 of time/knowledge/ideas ADJECTIVE ▪ great, important, major, significant, substantial ▪ additional ▪ direct ▪ … Collocations dictionary
Hardware random number generator — This SSL Accelerator computer card uses a hardware random number generator to generate cryptographic keys to encrypt data sent over computer networks. In computing, a hardware random number generator is an apparatus that generates random numbers… … Wikipedia
Personal computer hardware — Hardware of a modern personal computer 1. Monitor 2. Motherboard 3. CPU 4. RAM 5. Expansion cards 6. Power supply 7. Optical disc drive 8. Hard disk drive … Wikipedia
Device file — In Unix like operating systems, a device file or special file is an interface for a device driver that appears in a file system as if it were an ordinary file. There are also special device files in MS DOS and Microsoft Windows. They allow… … Wikipedia
Computer software — Software redirects here. For other uses, see Software (disambiguation). Computer software, or just software, is a collection of computer programs and related data that provide the instructions for telling a computer what to do and how to do it.… … Wikipedia
Software protection dongle — This article is about the software protection devices. Dongle can also refer to, e.g., serial ports, USB flash drives, wireless networking devices, USB Mobile broadband modems. Daisy chained parallel port copy protection dongles. A software… … Wikipedia
Device file system — In Unix like operating systems, a device file system or special file system allows software to interact with a device driver using standard input/output system calls, which simplifies many tasks.It includes device files , device nodes , or device … Wikipedia
Software deployment — Softwareverteilung (engl. deployment) nennt man Prozesse zur Installation von Software auf Anwender PCs oder Servern in Betrieben. Viele Anwender verfügen nicht über die notwendigen Kenntnisse oder Berechtigungen, um Software Applikationen selbst … Deutsch Wikipedia
Device independent file format — DVI stands for device independent. There also is an article about device independent. Device independent (DVI) Evince previewing a DVI file. Note that referenced images are not displayed, because they are not part of the DVI file. Images will be… … Wikipedia
